Boerenwarmte

Inleiding

Het onderzoek

De gemeente Epe en de Energie Coöperatie Epe (ECE) hebben het initiatief genomen om een onderzoek naar een biogashub te laten uitvoeren.

In een reeds voor de gemeente Epe uitgevoerde potentiestudie naar mono-mestvergisting is op basis van vergunningsgegevens van veehouderijen geconstateerd dat er potentie is voor de coöperatieve ontwikkeling van een biogasleiding langs de Weteringdijk ter hoogte van Eekterveld. Het opwekvermogen werd geschat op 20 tot 35 TJ.

Op basis van deze studie is door de gemeente bepaald om de productie van biogas door mestvergisting verder te stimuleren en dit onderzoek uit te voeren.

Daarbovenop wil de ECE graag weten wat de rol en de toegevoegde waarde van de ECE bij het ontwikkelen van een biogashub kan zijn.

Met de resultaten en conclusies uit dit onderzoek verwachten de gemeente en de ECE een beter beeld van de haalbaarheid van een biogashub te hebben. Daarbij verwachten ze dat ze met de resultaten en conclusies het gesprek over de biogashub verder kunnen brengen.

Het onderzoek is uitgevoerd door adviesbureau ROM3D uit Harfsen, met medewerking van de gemeente Epe, Cleantech Regio, een aantal geïnteresseerde agrariërs, en de ECE.

Om een beeld te krijgen van de haalbaarheid van een biogashub is onder andere gekeken naar:

Proces van mestvergisting naar biogas en als extra optie van biogas naar groen gas.
Vereiste voorzieningen van het productieproces, het transport, de energieopslag en het gebruik.
Financiële aspecten van productie, opslag en transport van biogas en groen gas.
Wat de perspectieven voor mono-mestvergisting zijn op 12 agrarische erven in de gemeenschap Oene in de gemeente Epe.
Wat de mogelijkheden zijn voor afname en gebruik van de energie verkregen uit biogas en/of groene gas voor 2 potentiële afnemende instanties.
De mogelijkheden voor participatie en versterking door de ECE.

In het onderzoek zijn twee biogashubs onderzocht (productie-transport-gebruik), één met 4 agrariërs en één met 6 agrariërs. Van beide biogashubs is een biogasvariant en een groengasvariant uitgerekend.

Conclusies

Uit dit onderzoek blijkt dat alle varianten met de op dit moment ingevulde financiële variabelen onvoldoende rendabel zijn. Hierbij moet nog onderzocht worden of er eventueel een geschikte afnemer op het industrieterrein Eekterveld te vinden is voor het afnemen van biogas. De gebouwen van Triada aan de Jasmijnstraat lijken nu al niet voldoende warmte te gebruiken, niet op jaarbasis en zeker niet in de zomer, om biogas rechtstreeks aan te kunnen leveren. Dus dit hoeft niet verder onderzocht te worden.

Mogelijk kan in de toekomst wel aangesloten worden bij een groter warmtenet dat deels wordt voorzien van warmte uit biogas. Wat betreft groengas kan worden geconcludeerd dat er meerdere mogelijke netvlakken zijn om op aan te sluiten. Een QuickScan van de netbeheerder kan meer inzicht geven.

Ondanks dat de uitgerekende varianten onrendabel zijn hoeft er niet geconcludeerd te worden dat het niet mogelijk is om een financieel rendabele biogashub langs de Weteringdijk neer te zetten.

Ten eerste is het mogelijk dat er nog meerdere agrariërs – met idealiter meer biogasproductie – aan de biogashub gekoppeld kunnen worden, waardoor de netwerkkosten (leiding, fakkel, invoedstation) over meer m3’s verdeeld kunnen worden.

Ten tweede: de kosten zijn gebaseerd op de praktijk, niet specifiek op deze biogashub, het opvragen van offertes kan in beeld brengen of de kosten representatief zijn.

Ten derde: er zijn mogelijk nog extra inkomsten uit bijvoorbeeld de CO2-heffing, energiebelasting en HBE’s te krijgen.

Tot slot: kan het model met een centrale vergister mogelijk nog interessant zijn. En mocht het zo zijn dat na aanscherping van deze variabelen er nog steeds geen financieel rendabele biogashub is kan een (nog te zoeken) investeringssubsidie uitkomst bieden.

Wat betreft de organisatievorm lijkt het – al kijkende naar de organisatievormen van de bestaande biogashubs – voor de hand liggend dat de agrariërs zich verenigen in een coöperatie. Of er vervolgens wordt gekozen voor een overkoepelende B.V. waarin meerdere organisaties zich verenigen of dat er alleen een coöperatie wordt opgericht is onderwerp van nader onderzoek.

Tot slot kan geconcludeerd worden dat een biogashub (substantieel) kan bijdragen aan de energie- en klimaatdoelen. Het vervangen van aardgas door biogas verminderd de uitstoot van broeikasgassen. Wanneer gekeken wordt naar de opbrengsten in biogas en groengas is een vermindering van enkele honderdduizenden kilo’s CO2 mogelijk. Hierbij moet wel de nuance worden gemaakt dat er in de voorketen van biogas wel degelijk CO2-uitstoot optreedt.

Aanbevelingen

Vanwege het opdrachtgeverschap van de gemeente Epe, dat zij gemandateerd heeft aan de Energie Coöperatie Epe (ECE), zijn hier de aanbevelingen aan beide partijen gegeven.

Gemeente

Ondersteun ECE in het contact met de agrariërs. Binnen de gemeente Epe is een accountmanager landbouw aanwezig die ECE kan ondersteunen bij het contact leggen en onderhouden. Tevens kan het concept biogashub ter sprake worden gebracht in toekomstige bijeenkomsten die deze accountmanager landbouw waarschijnlijk gaat organiseren. Tijdens deze bijeenkomsten kan biogas één van de onderwerpen zijn die ter sprake wordt gebracht.
2. Ondersteun ECE en de agrariërs in het contact met de provincie over onder andere een eventuele investeringssubsidie. Een biogashub kan een deel van de energie- en klimaatdoelen invullen door hernieuwbaar gas te leveren. Dit hernieuwbare gas is van belang om bepaalde sectoren, zoals de industrie, te verduurzamen. Vanwege de maatschappelijke noodzaak kan het (extra) subsidiëren van een biogashub verantwoord worden.
3. Faciliteer ECE in het contact met mogelijke biogasafnemers op het industrieterrein Eekterveld. Op het Eekterveld is bijvoorbeeld reeds een E-team aanwezig dat nadenkt over het verduurzamen van het industrieterrein. In dit contact kan de gemeente faciliteren. Daarnaast zijn en worden voor meerdere bedrijven op het industrieterrein, in opdracht van de gemeente, energiestudies uitgevoerd door een adviesbureau. Aan de hand van deze energiestudies kan gekeken worden met welke bedrijven contact kan worden opgenomen voor het eventueel afnemen van biogas.
4. Bekijk de mogelijkheden van het koppelen van de biogashub aan een mogelijk toekomstig warmtenet of aan een individueel bedrijf met behoefte aan hernieuwbaar gas op onder andere het industrieterrein Eekterveld.

ECE

Onderhoud het tijdens dit onderzoek opgebouwde contact met de agrariërs. Om een biogashub te kunnen ontwikkelen is de medewerking van de agrariërs noodzakelijk.
2. Onderhoud niet alleen het contact maar bouw het contact ook uit in kwaliteit door intensiever contact te hebben en kwantiteit door meerdere potentiële deelnemers te betrekken. Hoe meer agrariërs meedoen, hoe rendabeler de businesscase kan worden. Dit komt doordat de kosten voor onder andere het leidingnetwerk en de gasopwerking (in geval van groengas) door meer opbrengsten van m3’s (bio)gas gedeeld kunnen worden.
3. In dit onderzoek zijn op de praktijk gebaseerde aannames voor de investerings- en exploitatiekosten gedaan. Het is goed om deze kosten nader te onderzoeken en per onderdeel offertes van meerdere partijen op te vragen.
4. In dit onderzoek zijn al een aantal opties benoemd om meer inkomsten aan te boren, zoals het halen van extra inkomsten uit de CO2-heffing en het ten goede laten komen van de energiebelasting van een afnemer aan de biogashub. Onderzoek dit verder. Een mogelijk toekomstig verdienmodel voor groengas kan bijvoorbeeld liggen in het aanbieden van HBE’s op de markt.
5. Ga in overleg met de gemeente en provincie over de huidige beschikbaarheid aan subsidies. Om een biogashub op dit moment rendabel te maken is een investeringssubsidie benodigd.
6. Onderzoek of het mogelijk is om de beschikbare mest in een centrale vergister te laten vergisten. Niet alle agrariërs hebben voldoende mest om een op het eigen erf een mestvergister financieel rendabel te laten draaien.

Status van dit project

Op 9 mei 2023 is het onderzoeksrapport overhandigd aan de betrokken agrariërs en wethouder Maarten Heere van Gemeente Epe.

Realisatie

Dit haalbaarheidsonderzoek is afgerond. In de komende tijd onderzoekt ECE met geïnteresseerde agrariërs welke vervolgstappen mogelijk zijn. Indien van toepassing worden die dan weer in nieuwe projecten van de ECE vervat.

Klik hier om het rapport te downloaden.

De Stentor heeft ook aandacht besteed aan het onderzoek – zie dit artikel van 29 juli 2024.